فیلتر هپا، فیلتر کربن، دستگاه های یون ساز…؟

اسامی مختلفی از فیلتر هایی که در انواع دستگاه های تصفیه هوا وجود دارد و ممکن است شما را در انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا سردرگرم کند.

سلامتی را به خانواده خود هدیه دهید

برای مشاوره درمورد آلودگی هوا و راهکارهای مقابله با آن
در فضای داخلی با ما تماس بگیرید.

مشاوره و خرید دستگاه تصفیه هوا دریافت کاتالوگ

ممکن است یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آسم یا آلرژی باشد و یا اعضای خانواده شما شامل گروه های حساس تری مانند سالمندان و کودکان باشد. یک دستگاه تصفیه هوا باکیفیت با فیلتر های مناسب می تواند هوایی که نفس می کشید را به خوبی پاکسازی کند و آسیب های ناشی از آلودگی هوا را به شدت کاهش دهد.

در این بین انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا بدون داشتن اطلاعات کافی احتمالا نیاز شما را به خوبی پوشش نمی دهد. در این مقاله انواع فیلتر های  دستگاه تصفیه هوا را بررسی می کنیم و بهترین ترکیب فیلتر برای تصفیه هوای محیط را معرفی می کنیم.

انواع فرایند های فیلتراسیون دستگاه های تصفیه هوا

در کل دو نوع فرایند در سیستم های تصفیه هوا وجود دارد:

سیستم های تصفیه هوا غیرفعال (Passive)

در این روش تصفیه هوا تمرکز بر روی جذب ذرات معلق توسط فیلتر های دستگاه بدون اضافه کردن هرگونه ماده جدید به محیط است. در فرایند تصفیه هوا در این دستگاه ها معمولا از سه نوع فیلتر استفاده می شود که شامل فیلتر اولیه، فیلتر هپا و فیلتر جاذب کربن است.

در ادامه به طور مفصل به معرفی هر یک از این فیلتر ها می پردازیم. برخلاف گروه دوم این فرایند هیچ گونه ماده ی جدیدی از جمله ازن را وارد محیط نمی کند.

سیستم های تصفیه هوا فعال (Active)

در این روش تصفیه هوا تمرکز بر روی تغییر ماهیت ذرات آلاینده است. استفاده از لامپ UV و فیلترهای کاتالیستی برای تغییر ماهیت ذرات در این روش متداول است. در نگاه اول با توجه به اینکه  این نوع دستگاه ها نیاز به تعویض فیلتر ندارند، بسیار جذاب به نظر می رسند. اما دو دلیل باعث عمده برای خطرزا بودن این نوع دستگاه ها وجود دارد:

1. در فرآیند تغییر ماهیت آلاینده ها ممکن است مولکول های ناشناخته ای وارد محیط شود که می توانند بسیار خطرزا باشد.
2. برخلاف تصور در واقع این نوع دستگاه ها نیز هزینه نگه داری دارند. چرا که لامپ UV در صورت تعویض نشدن پس از دو سال به شدت ضعیف می شوند.

انواع فیلتر دستگاه تصفیه هوا

دستگاه های تصفیه هوا از فیلتر های متفاوتی برای تصفیه هوا استفاده می کنند. در ادامه به معرفی این فیلتر ها می پردازیم:

دستگاه تصفیه هوای نوجان N300 Pro

---

• گارانتی ۲۴ ماهه
• تکنولوژی دمنده‌های کم مصرف و کم صدا با موتور EC
• مبتنی بر فیلتراسیون صرف و بدون تولید گاز ازن
• استفاده از فیلتر‌های الیافی از سازندگان معتبر اروپایی

اطلاعات بیشتر دریافت کاتالوگ

فیلتر اولیه، نخستین سد محکم دستگاه تصفیه هوا

فیلتر های اولیه معمولا اولین سد در راه ذرات آلاینده وارد شده به دستگاه هستند. این فیلتر ها وظیفه جذب ذرات بسیار بزرگ را بر عهده دارند.

این فیلتر ها با جذب ذرات بسیار درشت مانند پرز و مو و آلرژن ها در مرحله اول فیلتراسیون، باعث طولانی تر شدن عمر فیلتر های هپا و کربن اکتیو در مراحل بعدی می شوند.

عمده ی ذراتی که در این مرحله جذب می شوند از نوع PM 10 هستند.

فیلتر هپا، قلب دستگاه تصفیه هوا

متداول ترین نوع فیلتر که در بیشتر دستگاه های باکفیفیت موجود در بازار به کار گرفته می شود. این فیلتر معمولا از پنبه، فایبرگلاس، فیبر و یا موادی با شبیه به آن ها است. این فیلتر قادر به جذب ذراتی ک است که با چشم قابل مشاهده نمی باشند. ذرات PM.25 که چیزی در حدود ۳ میکرون هستند. چشم انسان تنها ذرات بزرگتر از ۱۰ میکرون را می بیند.

این ذرات شامل ویروس ها، باکتری ها و ذراتی از این نوع نیز می شود. فیلتر هپا ظرفیت مشخصی دارد و در پایان عمرش نیاز به تعویض خواهد داشت. درباره ی ادعای قابل شست و شو بودن فیلتر ها در ادامه توضیحات بیشتری خواهیم داد.

یک فیلتر هپا باکیفیت با ظرفیت بالا باید چیزی در حدود ۱۷۰۰۰ ساعت کار کند. چیزی در حدود دو سال. بسیاری از دستگاه های تصفیه هوا از فیلتر هایی استفاده می کنند که به دلیل حجم پایینشان هر ۴-۵ ماه نیاز به تعویض دارند. دستگاهی با فیلتر هپای باکیفیت انتخاب کنید.

فیلتر های هپا، قلب دستگاه های تصفیه هوا هستند.

فیلتر کربن اکتیو، جذب کننده آلاینده های شیمیایی

فیلترهای کربن اکتیو شکلی از کربن هستند که در فرآیند تولید با ایجاد منفذ های متعدد آماده جذب ذرات آلاینده شدند. داستان استفاده از کربن اکتیو به سال های ابتدایی ۱۹۰۰ برمی گردد، زمانی که از این نوع فلیتر ها به عنوان ماده ای برای تصفیه آب استفاده می شد. پس از آن با آغاز جنگ جهانی دوم کشف شد که کربن اکتیو در ماسک های سربازان برای حفاظت از آن ها می توان استفاده کرد. همچنین برای تصفیه آب و هوا.

ذراتی که توسط فیلتر های کربن اکتیو جذب می شود، به هیچ عنوان به هوا باز نمی گردند. ویژگی ای که این فیلتر را به یکی از موثرترین فیلتر های تصفیه هوا تبدیل می کند.

این فیلتر ها کمک بسیار بزرگی به افراد مبتلا به آسم و آلرژی، کودکان و سالمندان و دیگر گروه های حساس می کند. چرا که وظیفه اصلی این فیلتر ها حذف عوامل شیمیایی موجود در محیط است.

بسیاری از دستگاه های تصفیه هوا موجود در بازار از مقادیر بسیار کمی از جاذب کربن استفاد می کنند. به طور مثال دستگاهی که تنها از ۱۰۰ گرم کربن اکیتو استفاده می کنند. حجم پایین فیلتر ها باعث کارکرد ضعیف آن ها و تمام شدنشان در بازه های زمانی نزدیک به هم است. اتفاقی که به معنی نیاز های مکرر دستگاه به تعویض این فیلتر ها است.

دستگاهی را انتخاب کنید که دست کم از یک کیلوگرم کربن اکتیو مرغوب استفاده کرده باشد و حتما درباره ی این موضوع از فروشنده سوال کنید.

لامپ UV و خطرات استفاده از این فیلتر

لامپ UV در واقع برای از بین بردن باکتری ها ساخته شده. هرچند که به گفته ی سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا، همین کار را نیز درست انجام نمی دهد. بیشتر لامپ های UV به دلیل عبور بسیار سریع جریان هوا از فیلتر، قادر به کشتن باکتری ها نیستند.

به طور کلی با تابش نور لامپ UV به سطح فیلتر، مولکول های گازی آلاینده شروع به انجام واکنش می کنند و پس از تخریب به مولکول های بی خطر تبدیل می شوند. فرآیندی که با اثرات جانبی همراه است. ممکن است در مسیر تبدیل آلاینده ها به مولکول های بی خطر، بعضی از مولکول ها در این فرآیند ناقص واکنش دهند و تبدلی به مولکول هایی ناشناخته و جدید شوند. موضوعی که عوارض نامشخص و احتمالا خطرناکی را در پی دارد.

علاوه بر آن لامپ های UV پس از دو سال نیاز به تعویض دارند و به پایان عمرشان می رسند. مسئله ای که بیشتر فروشندگان این دستگاه ها اشاره ای به آن نمی کنند. در صورت عدم تعویض لامپ پس از عمرش، دستگاه عملا کارایی خود را از دست می دهد. تولید ازن از دیگر مشکلات این نوع دستگاه ها است.

فرآیند یون سازی در دستگاه های تصفیه هوا 

عملکرد این دستگاه های تصفیه هوا متکی بر تولید یون و آزاد سازی آن ها در هوای محیط است. پس از آنکه این یون ها وارد هوا می شوند ذرات آلاینده را باردار می کنند تا با چسبیدن به یکدیگر یا به سطوح دیگر، آن ها را از هوا جدا سازند. در فرایند باردار ساختن ذرات، اکسیژن ناخواسته نبدیل به ازن می شود. 

با بالا رفتن غلظت ازن در هوا، ممکن است اتفاقاتی مانند موارد زیر پیش آید:

• درد قفسه سینه
• سرفه
• سوزش گلو

علاوه بر آن سطحی که این ذرات آلاینده روی آن ها می نشینند، دیوار ها و دیگر سطوح خانه و یا حتی بدن انسان است! کار یک دستگاه تصفیه هوا جذب ذرات آلاینده و پاکسازی هوا است و نه ایجاد مشکلات بیشتر برای سلامتی انسان.

فتوکاتالیست ها و کاهش عملکرد با گذشت زمان

این نوع دستگاه ها فرایندی مشابه با یون ساز ها را دنبال می کنند. بعد از آنکه لامپ UV سطح آغشته به اکسید تیتانیوم را فعال می کند، واکنش با ذرات آلاینده در هوا شروع می شود و انتظار می رود هوای آلوده پاکسازی شود.

همچنین لامپ موجود در این دستگاه ها نیز پس از مدت کوتاهی با افت عملکرد شدیدی همراه اند و باید تعویض شوند. اتفاقی که در بیشتر موارد نادیده گرفته می شود.

هرچند که فروشندگان این دستگاه ها مدعی هستند که این دستگاه ها قادر به جذب ذراتی هستند که جاذب های گازی نمی توانند جذب کنند، اما همانطور که گفته شد، در فرایند واکنش و تبدیل ذرات به مولکول ها شک و تردید های زیادی وجود دارد و ممکن است این آلاینده ها با یک واکنش ناقص به ذرات پرخطرتری تبدیل شوند.

الکترواستاتیک ها و مشکلات مشابه 

در این نوع تصفیه هوا دو مرحله وجود دارد. در مرحله اول ذرات معلق پس از ورود به دستگاه از یک میدان الکتریکی با ولتاژ بالا یونیزه یا باردار می شوند. در مرحله ی دوم ذرات باردار شده توسط صفحات فلزی با بار مخالف جذب و جریان هوا از دستگاه خارج می شود.

مشکل این نوع دستگاه ها شست و شوی صفحات فلزی آن هاست. این صفحات پس از مدتی، نیاز به پاکسازی دارند اما مشکل از آن جایی شروع می شود که تعیین زمانی دقیق برای شست و شوی آن ها بسیار دشوار است. از سوی دیگر اگر دیر تر یا زود تر از زمان خاصی شسته شوند دستگاه با اختلال رو به رو می شود.

برای انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا مناسب می توانید مقاله ی راهنمای خرید دستگاه تصفیه هوا را نیز مطالعه کنید.

آیا ادعای قابل شست شو بودن فیلتر ها درست است؟

برخی از فروشندگان دستگاه های تصفیه هوا ادعا می کنند که فیلتر هپای قابل شست و شو در دستگاه هایشان وجود دارد. ادعایی که از پایه و اساس غلط است.

فیلتر های هپا و کربن اکتیو ظرفیت مشخصی دارند. پس از پایان ظرفیتشان حتی اگر شسته شوند، تمیز نمی شوند. تنها راه تعویض این فیلتر ها است تا دستگاه عملکرد درستی داشته باشد.

فیلتر ها هرچند وقت یکبار نیازمند تعویض هستند؟

زمان تعویض فیلتر ها در دستگاه های مختلف، متفاوت است. این بازه ی زمانی به طور مستقیم با ظرفیت فیلتر در ارتباط است. به طور کلی دستگاهی را انتخاب کنید که فیلتر هپای و کربن اکتیو آن در بازه های یک تا دو سال نیازمند تعویض باشد. پیش فلیتر ها نیز معمولا هر شش ماه نیاز به تعویض دارند.

رابطه ی فن دستگاه تصفیه هوا با فیلتر ها چیست؟

اگر دستگاهی با حجم فیلتر بالا را انتخاب می کنید، حتما از قدرتمند بودن فن دستگاه مطمئن شوید. یک دستگاه تصفیه هوا با فیلترهای باکیفیت افت فشار زیادی ایجاد می کند که تنها یک فن قدرتمند قادر به تحمل آن خواهد بود.

عوامل مختلفی بر روی قیمت دستگاه های تصفیه هوا تاثیرگذار است که یکی از اصلی ترین این موارد، فن دستگاه تصفیه هوا می باشد.

جمع بندی

لازم است در هنگام خرید فریب تبلیغات گوناگون برخی از فروشندگان دستگاه های تصفیه هوا را نخورید. یک دستگاه تصفیه هوا مناسب تنها جذب ذرات آلاینده را بدون اضافه کردن هرگونه ماده جدید به محیط انجام می دهد. دستگاه هایی که تولید ازن می کنند با عواقب بسیار زیادی همراه اند.

همچنین سعی کنید از برند هایی خرید کنید که تخصصشان در تولید دستگاه های تصفیه هوا است. برخی از برند های موجود در بازار تولیدکنندگان لوازم خانگی هستند که تخصصی در زمینه تولید دستگاه تصفیه هوا ندارند و بعضا دستگاه هایی غیر استاندارد را روانه بازار می کنند.

سوالات متداول

آیا فیلتر هپا قابل شستشو است؟

خیر، هر فیلتر هپا، ظرفیت مشخصی دارد و لازم است پس از پایان عمرش، تعویض شود. شستن فیلتر هپا باعث اضافه شدن ظرفیتش نخواهد شد و در صورت عدم تعویض این فیلتر پس  از پایان ظرفیت، دستگاه عمکلرد مفیدی نخواهد داشت. یک فیلتر هپا باظرفیت مناسب بین یک تا دو سال عمر خواهد داشت.

فیلترهای دستگاه‌های صنعتی تصفیه هوا چه تفاوتی دارند؟

در دستگاه‌های بزرگتر تصفیه هوا که برای محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند، از همان فیلتر هپا و کربن اکتیو برای تصفیه هوای محیط کمک می‌گیرند. اما حجم و ظرفیت این فیلترها ده برابر یا بیشتر نسبت به دستگاه‌های خانگی خواهد بود.

آیا لامپ UV نیازی به تعویض ندارد؟

لامپ های UV پس از دو سال نیاز به تعویض دارند و به پایان عمرشان می رسند. مسئله ای که بیشتر فروشندگان این دستگاه ها اشاره ای به آن نمی کنند. در صورت عدم تعویض لامپ پس از عمرش، دستگاه عملا کارایی خود را از دست می دهد. تولید ازن از دیگر مشکلات این نوع دستگاه ها است.

تعویض فیلتر چه دستگاه‌هایی راحت‌تر است؟

به طور کلی معمولا تعویض فیلتر دستگاه‎های تصفیه هوا کار سختی نیست و توسط خودتان انجام می‌شود. اما تامین فیلتر دستگاه‌های تصفیه هوای ایرانی راحت‌تر است. چرا که دستگاه‌های تصفیه هوای خارجی، با وجود تحریم‌هایی که وجود دارد، کار سختی برای واردات فیلترهای خود دارند.