آیا تعجب میکنید اگر بشنوید که آلودگی هوا به سرطان بخصوص سرطان ریه مرتبط است؟ جدیدترین تحقیقات نشان می دهد که آلودگی هوا نه تنها با افزایش خطر سرطان ریه ارتباط دارد بلکه باعث افزایش خطر مرگ و میر در چندین نوع سرطان دیگر، از جمله سرطان سینه، کبد و پانکراس، نیز میشود.
بررسی یک تحقیق برای کشف ارتباط آلودگی هوا و انواع سرطان
در یک مطالعه، دو محقق پیگیریهای طولانی مدتی را در دو نقطه مختلف جهان انجام دادند: یکی در هنگ کنگ و دیگری در بیرمنگام، بریتانیا. آنها برای مدت طولانی در معرض ذرات ریز محیط بودند که مخلوطی از آلایندههای زیست محیطی، ناشی از حمل و نقل، تولید برق و منابع دیگر بود. این ذرات ریز با قطر آیرودینامیکی کمتر از ۲.۵ میکرومتر به عنوان PM2.5 شناخته میشوند.
محل تحقیق
در مطالعهای که بیش از ۶۶,۲۸۰ نفر از ساکنان هنگ کنگ در آن شرکت کردند و همه آنها در ابتدای در دوره زمانی بین سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ حداقل ۶۵ سال سن داشتند، غلظت سالانه PM2.5 در خانههای آنها با استفاده از دادههای ماهوارهها و مانیتورهای مکان ثابت اندازهگیری شد.
شرایط تحقیق
در این تحقیق، بیش از ۶۶,۲۸۰ نفر از ساکنان هنگ کنگ به عنوان شرکت کنندگان ثبت نام کردند. همگی آنها در اوایل دههی ۹۰ میانگین سن ۶۵ سال یا بیشتری داشتند. غلظت سالانهی ذرات PM2.5 در محیطهای زندگی آنها از طریق دادههای ماهوارهها و دستگاههای مانیتور مکانثابت تخمین زده شد.
نتایج تحقیق
با تصحیح عوامل متغیری مانند سیگار کشیدن و از بین بردن مرگ و میرهای مرتبط با بیماریهای دیگر در طی سه سال از شروع مطالعه، نتایج نشان داد که افزایش PM2.5 باعث افزایش خطر مرگ و میر میشود. این افزایش در خطر بروز انواع سرطان تاثیر داشت. اما برای سرطانهای دستگاه گوارش بالایی، افزایش خطر مرگ و میر به ۴۲ درصد میرسید. برای سرطانهای دستگاه گوارشی کمکی، از جمله کبد، مجاری صفراوی، کیسه صفرا و پانکراس، این افزایش به ۳۵ درصد میرسید. همچنین برای سرطان سینه و ریه، افزایش خطر مرگ و میر به ترتیب ۸۰ و ۳۶ درصد اعلام شده است. تمام این آمارها به ازای هر ۱۰ میکروگرم PM2.5 در هر متر مکعب معتبر هستند.
پس از تعدیل برای عواملی نظیر مصرف سیگار و حذف مرگ و میرهای مرتبط با بیماریهای دیگر در طول سه سال از آغاز مطالعه، نتایج نشان داد که هر افزایش ۱۰ میکروگرم در هر متر مکعبی از PM2.5، خطر مرگ و میر افزایش مییابد. این افزایش خطر در برابر سرطان در کلیه نوعها به نسبت ۲۲ درصد افزایش مییابد. اما برای سرطانهای دستگاه گوارش بالایی، این افزایش به ۴۲ درصد میرسد. برای سرطانهای دستگاه گوارشی کمکی، از جمله کبد، مجاری صفراوی، کیسه صفرا و پانکراس، این افزایش به ۳۵ درصد میرسد. همچنین برای سرطانهای سینه و ریه، این افزایش به ترتیب ۸۰ و ۳۶ درصد اعلام شده است. تمام این ارقام مرتبط با افزایش ۱۰ میکروگرم در هر متر مکعبی از PM2.5 هستند.
نویسندگان تحقیق این پتانسیل اثرات متعددی را برای تبیین این ارتباط شناسایی کردند: آلودگی ممکن است به عنوان جرقهای برای نقص در ترمیم DNA عمل کند، پاسخ ایمنی بدن را تغییر دهد، یا التهابهایی ایجاد کند که باعث رشد رگهای خونی جدید و پشتیبانی از گسترش تومورها شود. همچنین آلودگی هوا ممکن است بر ترکیب میکروبیوت روده و توسعه سرطان در دستگاه گوارشی تأثیرگذار باشد.
سایر دلایل افزایش سرطان
محقق ارشد دیگر این تحقیق، Thuan Quoc Thach، پژوهشگر در دانشکده بهداشت عمومی در دانشگاه هنگ کنگ، اشاره کرد که PM2.5 تنها یکی از عناصر آلاینده هواست و نیاز به تحقیقات بیشتری برای تایید اثرات آن داریم. او همچنین هشدار داد که آلودگی هوا تنها یکی از عوامل خطر سرطان است و عوامل دیگری مانند رژیم غذایی و سطح فعالیت ورزشی نیز ممکن است تأثیرات مهمی داشته باشند.
با وجود این تحقیقات، تاکنون نیاز به کاهش سریع آلودگی هوا وضوح دارد. این موضوع به عنوان یک مسئله جدی در حوزه بهداشت عمومی معرفی شده است. گفته میشود که تأثیرات آلودگی هوا برای جوامع شهری در سراسر جهان مشابه است. در نتیجه، اقدامات قویتری برای کاهش PM2.5 باید به سرعت اجرا شوند.
گزارشات سایر مراکز معتبر درباره ارتباط آلودگی هوا و سرطان
در این تحقیق، آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) در سال ۲۰۱۳ به نقش مهمی پرداخت که آلودگی هوا در ایجاد سرطان انسانها دارد. این مطالعه به ویژه به ذرات PM2.5 اشاره کرد که نقش بیپایانی در این معادله تاریک دارند.
گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز از خطرات جدی آلودگی هوا برای سلامت عمومی هشدار داده است. ۹۹ درصد از جمعیت جهان مجبور به تنفس هوای ناسالم هستند.
آلودگی هوا حتی خطرناکتر از کرونا
آلودگی هوا تهدیدی جدی برای سلامتی مشابه خطرات دخانیات است. در واقع آلودگی هوا میتواند منجر به بروز سرطان، سکته مغزی، مشکلات تنفسی، بیماریهای قلبی-عروقی، و اقسام دیگری از مشکلات سلامتی شود.
تخمینها نشان میدهد که آلودگی هوا سالانه باعث مرگ حدود هفت میلیون نفر میشود. این عدد با مرگها ناشی از کووید-۱۹ در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ قابل مقایسه است.
خسارات مالی آلودگی هوا چقدر است؟
براساس گزارش بانک جهانی، هزینههای خسارات بهداشتی ناشی از آلودگی هوا تا ۸.۱ تریلیون دلار بوده و معادل ۶.۱ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی است. این ارقام نشاندهنده وضعیت اقتصادی و بهداشتی نگرانکننده ای است که نیازمند توجه فوری و تدابیر جدی برای مقابله با آلودگی هوا و اثرات ناگوار آن است.
چرا هوا آلوده میشود؟
هوای آلوده به دلیل وجود ذرات ریز در آن به وجود میآید. این ذرات ریز به نام PM2.5، که قطرشان حدود ۲.۵ میکرومتر یا کمتر است، از ترکیبی از ذرات معلق جامد و قطرات مایع تشکیل شدهاند. این ذرات میتوانند به عمق ریهها نفوذ کرده و حتی وارد جریان خون شوند.
منابع آلودگی هوا متنوع هستند ذرات PM2.5 از منابعی مانند نیروگاههای زغالسنگ و گاز طبیعی، ماشینها، کشاورزی، آتشسوزیهای جنگلی، اجاقهای هیزمی، جادههای آسفالت نشده و ساخت و ساز به هوا منتقل میشوند.
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا میتواند تغییراتی در سلولها ایجاد کند که به سرطان ریه منجر میشود. مطالعات نشان دادهاند که این تغییرات در حدود نیمی از افراد مبتلا به سرطان ریه که هرگز سیگار نکشیدهاند قابل مشاهده هستند.
به طبق گزارش کمیسیون لانست، ۴۳ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه به علت آلودگی هستند. آلودگی هوا به تنهایی نیز عامل ۲۹ درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه میشود. کاهش آلودگی هوا به معنای کمک به کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه است و افزایش تمرکز بر کاهش آلودگی هوا در فضای داخلی به این کاهش کمک میکند.
بیشتر بخوانید:
دلایل آلودگی هوا چیست؟
چگونه میتوان از آلودگی هوا جلوگیری کرد؟
آلودگی هوا یک مشکل جهانی است. اما چگونه میتوان این مشکل را حل کرد؟
- نظارت بر کیفیت هوا: دولتها باید کیفیت هوای مناطق مختلف را مداوم اندازهگیری و نظارت کنند تا از بهبود آن اطمینان حاصل کنند. این اطلاعات به مردم ارائه شود تا اقدامات مناسبی انجام دهند.
- کاهش استفاده از سوختهای فسیلی: دولتها باید مقررات مؤثری را برای کاهش استفاده از سوختهای فسیلی و انتشار گازهای گلخانهای تعیین کنند.
- ترویج حمل و نقل عمومی: افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی یا فعال مانند دوچرخه سواری و پیادهروی به جای خودروهای شخصی به کاهش آلودگی هوا کمک میکند.
- کاهش آلایندههای خودرو: ایجاد خودروهای با تکنولوژی پاکتر و استفاده کمتر از سوخت میتواند به بهبود کیفیت هوا کمک کند.
- استفاده از منابع انرژی پاکتر: استفاده از منابع انرژی پاک مانند انرژی خورشیدی و بادی به کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای مضر کمک میکند.
- رسیدگی به آلودگی هوای داخلی: مراقبت از کیفیت هوای داخلی منازل مثل خرید دستگاه تصفیه هوا و استفاده از روشهای پخت و پز تمیزتر میتواند به بهبود سلامت کمک کند.
- تعیین استانداردها و مقررات ملی: دولتها باید استانداردها و مقررات ملی برای کیفیت هوا تعیین کنند و اجرا کنند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) دستورالعملهای جهانی برای بهبود کیفیت هوا را صادر کرده است و ابزارهای مختلفی مانند نرمافزار AirQ+ را ارائه میدهد تا به دولتها در تدوین سیاستهای مؤثر کمک کند.