طبق آمار ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی سالانه ۷ میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. ۳ میلیون از این مرگ و میرها به دلیل آلودگی هوای داخل خانه و ۴ میلیون از آن‌ها مربوط به آلودگی هوای شهری است.

علاوه بر انسان‌ها، آلودگی هوا تاثیر مخربی روی زندگی دیگر موجودات زنده مثل جانوران و گیاهان هم دارد. در میان میان احتمالا سوالات مختلفی برای شما این سوال پیش بیاید. مثل اینکه:

سلامتی را به خانواده خود هدیه دهید

برای مشاوره درمورد آلودگی هوا و راهکارهای مقابله با آن
در فضای داخلی با ما تماس بگیرید.

مشاوره و خرید دستگاه تصفیه هوا دریافت کاتالوگ

• آلودگی هوا شامل چه نوع آلاینده‌هایی است؟
• این آلاینده‌ها چه تاثیری روی زندگی انسان دارد؟
• قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا به طور مداوم باعث ایجاد چه بیماری‌هایی می‌شود؟
• آیا گیاهان و جانوران هم تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرند؟

در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر آسیب‌های مختلف‌ آلودگی هوا بر زندگی موجودات زنده می‌پردازیم، همراه ما باشید.

هوای آلوده چه اثراتی بر زندگی جانوران و گیاهان دارد؟

حشرات، کرم‌ها، صدف‌ها، ماهی‌ها، پرندگان و پستانداران، همگی به روش‌های مختلفی با محیط اطراف خود تعامل دارند. در نتیجه، قرار گرفتن در معرض و آسیب پذیری هر حیوان در برابر تأثیرات آلودگی هوا می تواند به همان اندازه متفاوت باشد. آلودگی هوا از دو طریق می تواند به حیات وحش آسیب برساند.

• بر کیفیت محیط یا زیستگاهی که در آن زندگی می کنند تأثیر می گذارد
• بر در دسترس بودن و کیفیت عرضه مواد غذایی تأثیر میگذارد

آلودگی هوا چگونه به زیستگاه حیوانات آسیب می رساند؟

زیستگاه مکانی است که حیوانات در آن زندگی می‌کنند مثل داخل و روی خاک و همچنین در آب.

باران اسیدی می تواند کیفیت خاک و آب را تغییر دهد. به عنوان مثال، توده‌های آبی می‌توانند برای برخی از حیوانات برای زنده ماندن یا عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی بیش از حد اسیدی شوند. از طرف دیگر، باران اسیدی می تواند رهاسازی فلزات سنگین مانند آلومینیوم را از خاک به زیستگاه های آبی افزایش دهد. نتیجه در دسترس بودن بیشتر فلزات سنگین در ستون آب است که برای بسیاری از حیوانات از جمله ماهی بسیار سمی هستند. برخی از فلزات سنگین مانند جیوه را می توان در فاصله های طولانی دور از منابع انتشار در هوا حمل کرد.

اشکال دیگر آلودگی هوا، مانند مه دود، ذرات معلق و ازن سطح زمین، به احتمال زیاد بر سلامت حیات وحش به روش هایی مشابه سلامت انسان از جمله آسیب رساندن به ریه ها و سیستم های قلبی عروقی تأثیر می گذارد.

چگونه آلودگی هوا به عرضه و کیفیت مواد غذایی موجودات زنده  آسیب می رساند؟

بسیاری از فلزات سنگین، سموم، آلاینده های آلی پایدار (POPs) و سایر آلاینده های هوا با ورود به زنجیره غذایی و آسیب رساندن به عرضه و کیفیت غذا، حیات وحش را تحت تأثیر قرار می دهند.

پس از مصرف، بسیاری از این آلاینده ها جمع می شوند و در بافت های حیوان ذخیره می شوند. همانطور که حیوانات در طول زنجیره غذایی توسط حیوانات دیگر خورده می شوند، این آلاینده ها به جمع آوری و افزایش غلظت ادامه می دهند. این فرآیند تجمع زیستی نامیده می شود. شکارچیان سطح بالا مانند خرس و عقاب، در میان بسیاری دیگر، به ویژه در برابر تجمع زیستی این نوع آلاینده‌های هوا حساس هستند.

به عنوان مثال، جیوه به اندازه کافی نگران کننده است که توصیه می شود تعداد دفعات مصرف انواع خاصی از ماهی ها را که ممکن است حاوی سطوح بالایی از فلزات سنگین باشند، محدود کنیم.

دستگاه تصفیه هوای نوجان N300 Pro

---

• گارانتی ۲۴ ماهه
• تکنولوژی دمنده‌های کم مصرف و کم صدا با موتور EC
• مبتنی بر فیلتراسیون صرف و بدون تولید گاز ازن
• استفاده از فیلتر‌های الیافی از سازندگان معتبر اروپایی

اطلاعات بیشتر دریافت کاتالوگ

آلاینده های هوا می توانند حیات وحش را از طریق اختلال در عملکرد غدد درون ریز، آسیب اندام، افزایش آسیب پذیری در برابر استرس ها و بیماری ها، کاهش موفقیت باروری و مرگ احتمالی، مسموم کنند.

تغییر در فراوانی هر گونه به دلیل آلودگی هوا می تواند به طور چشمگیری بر فراوانی و سلامت گونه های وابسته تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، از دست دادن برخی از گونه‌های ماهی به دلیل سطوح بالاتر آلومینیوم ممکن است باعث افزایش جمعیت حشرات شود، که ممکن است برای انواع خاصی از اردک‌هایی که از حشرات تغذیه می‌کنند، مفید باشد. اما همین از دست دادن ماهی می تواند برای عقاب ها، عقاب ها و بسیاری دیگر از حیواناتی که به ماهی به عنوان منبع غذایی وابسته هستند، مضر باشد.

درک کامل این تغییرات بسیار دشوار است که تا چه حد و به چه طریقی بر گونه‌های دیگر در سراسر اکوسیستم از جمله انسان تأثیر می‌گذارد.

به ترکیبات شیمیایی که کیفیت هوا را کاهش می‌دهند، آلاینده‌های هوا گفته می‌شود. از جمله آلاینده‌های هوا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دی اکسید گوگرد ( SO2 )

گوگرد دی اکسید گازی سمی، بی رنگ و با بویی تند است. این آلاینده محصول فرعی کارخانه‌های تولید زغال سنگ، روغن، سیمان، فلزات، چوب و نیروگاه‌های برق بوده و قرار گرفتن در معرض آن برای مدت طولانی بیماری‌های مختلفی ایجاد می‌کند، برخی از آن‌ها عبارتند از:

• مشکلات تنفسی
• برونشیت
• سر درد
• تشنج
• حالت تهوع

مونوکسید کربن ( CO )

کربن مونوکسید گازی بی رنگ، بی بو و بدون مزه است که از سوزاندن سوخت‌هایی مثل بنزین، نفت، چوب و … ایجاد می‌شود. مونوکسید کربن هم برای گیاهان و هم برای جانوران سمی است، همچنین برای افرادی که در فضایی بسته قرار دارند ممکن است کشنده باشد. تاثیر این آلاینده سمی بر روی بدن بسته به شدت کربن مونوکسیدی که فرد در معرض آن قرار گرفته به صورت زیر است:

• خستگی
• از دست دادن هوشیاری
• مشکلات بینایی
• ضعف عضلات
• نفس تنگی

دی اکسید کربن ( CO2 )

کربن دی اکسید گازی بی رنگ و بدون بو است که به طور طبیعی در هوا و آب وجود دارد. نکته اینجاست که غلظت بالای این آلاینده درد سر ساز شده و باعث گرم شدن کره زمین می‌شود. در صورت تنفس غلظت زیادی از این گاز ممکن است یک یا چند علائم زیر در بدن دیده شود:

• سرگیجه
• نفس تنگی
• بیش فعالی
• افزایش فشار خون
• تهوع و استفراغ

نیتروژن دی اکسید ( NO2 )

نیتروژن دی اکسید یکی از بزرگ‌ترین آلاینده‌های هوا محسوب می‌شود که آن را از طریق اگزوز خودروها، جوشکاری و سوزاندن سوخت‌ها آلوده می‌کند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نیتروژن دی اکسید، مشکلات جدی به وجود می‌آورد، مانند:

• سرفه
• سرگیجه
• اسپاسم عضلات گردن
• تنگی نفس
• کاهش باروری در زنان

گاز ازن

گاز ازن آلاینده‌ای متشکل از ۳ اتم اکسیژن است و از واکنش شیمیایی بین اشعه خورشید، گازهای آلی و اکسیدهای نیتروژن آزاد شده توسط اتومبیل ها، نیروگاه ها و سایر منابع به وجود می‌آید، تولید می‌شود. این آلاینده گازی باعث ایجاد مه دود شده و در طولانی مدت منجر به از بین رفتن گیاهان می‌شود. گاز ازن هم مثل آلاینده‌های دیگر باعث بروز برخی بیماری‌ها در بدن می‌شود:

• مشکلات قلبی
• تنگی نفس و مشکلات تنفسی
• تاثیر بر سیستم عصبی
• مرگ زودرس
• مشکلات باروری

ترکیبات آلی فرار ( VOCs )

این ترکیبات حاوی کربن هستند و به سادگی از حالت جامد به بخار یا گاز تبدیل می‌شوند. ترکیبات آلی فرار توسط سوختن بنزین، ذغال، حلال‌ها و چسب‌ها آزاد شده و تاثیر زیادی روی آلودگی هوا می‌گذارند.

این آلاینده‌ها در هوای گرم حجم بیشتری داشته پس بیشتر تنفس می‌شوند و خطر بیشتری برای سلامتی دارند و ممکن است باعث بروز بیماری‌های زیر شوند:

• مشکلات دستگاه تنفسی
• سر درد
• خستگی
• مشکلات سیستم عصبی
• آسیب به کبد و کلیه

ذرات معلق ( PM )

ذرات معلق ترکیبی از جامدات و مایعات مختلف مثل کربن، مواد شیمیایی آلی پیچیده، سولفات‌ها، نیترات‌ها، گرد و غبار معدنی و آب معلق در هوا است. این ذرات از رسیدن نور خورشید به سطح زمین جلوگیری می‌کنند، در نتیجه گیاهان انرژی کم‌تری برای فتوسنتز داشته و در نهایت این ذرات کل اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
برخی از این ذرات میکروسکوپی و برخی به اندازه‌ای بزرگ هستند که می‌توان آن‌ها را با چشم غیر مصلح دید. ذرات PM 10 و PM 2.5 از انواع خطرناک آن‌‌ها هستند. هر چه مدت قرار گرفتن در معرض ذرات معلق، طولانی‌تر یا غلظت این ذرات در هوا بیشتر باشد، تاثیرات خطرناک‌تری بر سلامتی دارد. برخی از این بیماری‌ها را بشناسیم:

• سرفه
• کوفتگی بدن
• برونشیت
• سرطان ریه
• تنگی نفس

بیشترین آسیب آلودگی هوا به چه افرادی وارد می شود ؟

آلودگی هوا برای همه ما خطرناک است. با این حال افرادی که در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند، در معرض خطرات بیشتری هستند:

• زنان باردار
• کارگرانی که در محیط باز کار می‌کنند
• سالمندان
• کودکان زیر ۱۴ سال
• ورزشکاران

برای بهبود این وضعیت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟ چطور می‌توانیم به عنوان یک فرد در کاهش آلودگی هوا موثر بوده و از خطرات آن در امان باشیم؟

خوشبختانه راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که انجام دادن آن‌ها می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و محافظت از ما در مقابل آلودگی کمک کند، در ادامه همراه ما باشید تا با روش‌های موثر کاهش آلودگی هوا آشنا شویم:

استفاده از گیاهان تصفیه کننده هوا

استفاده از گیاهان تصفیه کننده هوا می‌تواند به کاهش آلاینده‌هایی مثل آمونیاک، فرمالدئید و بنزن که منجر به خارش، سرماخوردگی یا احساس سوزش در چشم‌ها می‌شوند کمک کنند. ناسا برای هر ۳۰ مترمربع، دو تا سه گلدان ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری را توصیه می ­کند. بنابراین استفاده از گیاهان به تنهایی کافی نیست، اما در حدف برخی از آلاینده‌ها موثر خواهد بود.

برخی از گیاهان تصفیه‌کننده مناسب عبارتند از:

• آلوئه‌ورا
• گیاه عنکبوتی
• سانسوریا
• پتوس طلایی
• پتوس قلبی
• بنجامین فیکوس

باز کردن پنجره‌ها و جاروبرقی کشیدن وسایل منزل

طبق تحقیقات انجام شده در زمینه آلودگی هوا، مشخص شده که کیفیت هوا در محیط‌های بسته به مراتب پایین‌تر از محیط‌های باز است. توصیه ما برای افرادی که زمان زیادی را در خانه سپری می‌کنند، این است که پنجره‌های خانه را باز کرده تا به قول معروف هوا عوض شده و سطح CO_۲ کاهش پیدا کند.

جاروبرقی و تمیز کردن وسایل خانه هم به از بین بردن آلودگی داخل خانه کمک کرده و گرد و غبار روی اثاثیه را از بین می‌برد، بهتر است حداقل یک بار در هفته این کار را انجام دهید. اما به این نکته دقت کنید که کار مهم دیگری که باید برای تمیز کردن خانه خود انجام دهید، تمیز کردن مرتب و منظم فیلترهای هوا روی سیستم‌های تهویه، بخاری و جاروبرقی است.

کنترل رطوبت خانه

در زمستان‌ها معمولا رطوبت خانه‌ها به ۱۰% می‌رسد و این یعنی همه ما در جایی مثل صحرا زندگی می‌کنیم! همچنین زمان بیشتری را در خانه سپری می‌کنیم و همین امر باعث می‌شود که ابتلا به آنفولانزا در دوره از سال بیشتر باشد. به نقل از CNN رطوبت پایین به زنده ماندن ویروس کمک می‌کند. در این گزارش آمده خانه‌هایی که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد رطوبت دارند، فرصت کمتری به ویروس‌ها می‌دهند. توصیه می‌شود که یک رطوبت سنج در خانه داشته باشید و رطوبت خانه را به وسیله آن کنترل کنید. برای کنترل بهتر رطوب خانه نیز می‌توانید از رطوبت ساز و دستگاه بخور استفاده کنید.

استفاده از دستگاه تصفیه هوا

ما بیش از نود درصد روز را در محیط‌های بسته مانند خانه یا محل کار سپری می‌کنیم. در این میان خرید دستگاه‌ تصفیه هوا موثرترین راهکار برای پاکسازی هوا خانه به شمار می‌روند. البته بازار دستگاه‌های تصفیه هوا، اقیانوسی بی‌انتها است و ممکن است در هنگام انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا باچالش‌هایی رو به رو باشید.

توصیه ما اینست که با توجه به ضرر‌هایی که دستگاه‌های ازن‌ساز و لامپ‌های UV دارند، حتما از دستگاهی استفاده کنید که از فیلتراسیون سه مرحله‌ای مبتنی بر فیلتر هپا و کربن‌اکتیو استفاده می‌کنند.

نکات مهم برای خرید دستگاه تصفیه هوا را بشناسید

برای خرید دستگاه تصفیه هوا چند نکته زیر را حتما بررسی کنید:

• همانطور که گفته شد حتما از دستگاهی استفاده کنید که با فیلترهای هپا و کربن اکتیو آلاینده‌های محیط را جذب خود می‌کند. دستگاه‌های خانگی که از لامپ UV و یا فیلترهای مشابه آن استفاده می‌کنند، ممکن است عوارضی را برای سلامتی بدن در بلند مدت ایجاد کنند. در دستگاه‌های تصفیه هوای برندهای بزرگ و صاحب نام مانند IQ Air هم از فیلتر هپا برای تصفیه هوا استفاده می‌شود. در محصولات برندهای متخصص بومی مثل دستگاه تصفیه هوا ایرانی نوجان هم تصفیه هوا با فیلتر هپا انجام می‌شود.
• حتما اندازه دستگاه را مورد بررسی قرار دهید. دستگاه‌های بسیار کوچک معمولا از فیلترهای بسیار کوچکی استفاده می‌کنند که ظرفیت پایینی دارند.
• دقت کنید که دستگاه تصفیه هوایی که انتخاب می‌کنید از فن باکیفیت و در عین حال کم صدا بهره ببرد.

ترک سیگار

ترک سیگار یکی از موثرترین راه‌های کاهش آلودگی و در امان ماندن از آلاینده‌های خطرناک است. بر اساس پژوهش‌های انجام شده توسط دانشمندان، سیگار چیزی حدود ۴۰۰۰ آلاینده شیمیایی مضر دارد و یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا محسوب می‌شود. پس با ترک کردن یا کم کردن مصرف سیگار هم به سلامت خود و هم به سلامت اطرافیان کمک کنیم.

استفاده از ماسک‌

 استفاده از ماسک یکی از روش‌های موثر برای محافظت از افراد در مقابل آلودگی هوا است. چرا که در آن‌ها از لایه‌های فیلتر‌دار استفاده شده است، در نتیجه یک تنفس سالم را برای فرد به ارمغان می‌آورند.

متاسفانه آلودگی هوا همانطور که باعث بیماری انسان‌ها می‌شود، تاثیر زیادی روی طول عمر حیوانات و گیاهان هم می‌گذارد. همانطور که گفتیم آلاینده‌ها باعث بارش باران اسیدی شده، آب و خاک را اسیدی کرده و حیات وحش را رو به نابودی می‌‌برند.

ماهی‌ها مشکلات تنفسی پیدا می‌کنند، دوزیستان مجبور به تغییر محل زندگی خود می‌شوند و جمعیت حشرات رفته رفته کاهش می‌یابد. مطالعات نشان داده که آلودگی هوا باعث بروز بیماری‌های قلبی، عصبی و انواع سرطان‌ها در حیوانات شده و منجر به مرگ زودرس گونه‌های مختلف آن‌ها می‌شود.

همچنین باران اسیدی مواد مفید موجود در خاک را از بین برده، به ریشه و ساقه گیاهان آسیب رسانده و به مرور باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود.

برخی گیاهان و جانوران نسبت به محیط اسیدی مقاوم هستند اما نکته اینجاست که همگی در یک اکوسیستم بوده و یک زنجیره غذایی ایجاد می‌کنند، در نتیجه نابودی هر یک از گیاهان یا جانوران این زنجیره ممکن است یک گونه را به طور کامل از بین ببرد.

جالب است بدانید که بر اساس آمار سایت conserve energy future، سوراخ ایجاد شده در لایه ازن حدود ۳۰ درصد از گونه‌های گیاهی را نابود کرده است.

برای رفع این مشکل باید همگی تلاش کنیم تا با همکاری دولت‌ها در بلند مدت آلودگی هوای کره زمین را کاهش دهیم.

آلودگی هوا امروزه تبدیل به بخشی از زندگی روزمره ما شده است. این در حالی است که چنین مشکلی مانند غول سیاهی روی زندگی ما، حیوانات و گیاهان سایه انداخته و باید قبل از این که دیر شود کاری برای بهبود آن انجام دهیم.

برای حل این مشکل در کوتاه مدت، همانطور که اشاره شد، راهکارهای مختلفی برای کاهش اثرات آلودگی هوا وچود دارد. به طور مثال استفاده از دستگاه تصفیه هوا، کاهش رفت آمد در روزهای آلوده و استفاده از گیاهان تصفیه‌کننده هوا می‌تواند به حفظ سلامتی ما کمک کند.

اما در بلند مدت، تنها مسئولیت پذیری هر یک از ما، تغییر سبک زندگی و همکاری و همراهی دولت‌ها با مردم است که می‌تواند چنین مشکلی را به حداقل برساند. یادمان نرود که همه ما در برابر نسل آینده مسئولیت سنگینی بر عهده داریم. پس لازم است هر چه سریع‌تر، از خودمان شروع کنیم و هر کاری، هرچند کوچک که از دستمان برمی‌آید را انجام دهیم.

سوالات متداول