براساس آمار سازمان بهداشت جهانی و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا افراد به طور معمول بیشتر زمان روزانه خود را در محیط های داخلی به سر می برند. بنابراین کیفیت هوای محیط های داخلی می تواند تاثیر مستقیمی بر میزان سلامت افراد داشته باشد. شاید برایتان جالب باشد اگر بگوییم که هوایی که در منازل خود تنفس می‌کنید تفاوت چندانی از لحاظ الودگی با هوای بیرونی ندارد و حتی شاید آلودگی آن بیشتر نیز باشد.
تنفس این آلاینده‌ها در فضای بسته منازل و خانه‌ها می‌تواند مشکلات جدی از لحاظ سلامتی برای ساکنان پدید آورد. همین امر سبب شده است تا شهروندان به ویژه ساکنان شهرهای صنعتی و بزرگ آلوده به راهکارهای تصفیه و پالایش هوا در محیط‌های بسته خانگی روی آورند. اثرات تنفس آلاینده های هوای داخلی بر روی سلامتی ممکن است در کوتاه مدت یا بلند مدت خود را بروز دهد. آگاهی از آلاینده های داخلی رایج و کنترل آن ها می تواند خطرات ناشی از آن ها را کاهش دهد بنابراین نیاز است تا پیش از هر اقدامی در رابطه با تصفیه و پالایش هوا با عوامل آلودگی هوای خانه ها آشنا شد.
آلاینده هایی که در فضای منازل و خانه ها می توانند بر کیفیت هوا اثرگذار باشند را می توان به انواع زیر تقسیم کرد:
بیولوژیکی
باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها، کپک، گرده ها، مو و مدفوع حیوانات از جمله آلاینده های بیولوژیکی هستند که عموما در منازل به وفور یافت میشود. باتوجه به سبک زندگی ایرانیان که عموما به مقدار قابل توجهی از فرش استفاده می کنند این نوع آلاینده های زیستی همچون باکتری ها و گرده ها به مقدار قابل توجهی در فرش ها دیده می شود. شوره حیوانات نیز یکی از رایج ترین آلاینده های زیستی در منازلی است که از حیوانات خانگی نگهداری می کنند. این شوره ها در هر جایی از خانه یافت می شود و می تواند منجر به ایجاد آلرژی و آسم گردد.
شیمیایی
مواد شوینده، چسب ها، رنگ ها و رزین ها، خوش‌بو کننده ها، مصنوعات چوبی و وسایل دکوراتیو خانه ها همچون پوشش های کف همگی منشا انتشار گازهای شیمیایی در هوا هستند. ترکیبات آلی فرار مانند فرمالدهید، آزبست‌ها و آلاینده های حاصل از احتراق همچون منوکسید کربن و دود سیگار نیز از آلاینده های متداول شیمیایی در منازل به شمار می روند. رنگ های استفاده شده برای نقاشی دیوارها و درب های ساختمان از اصلی ترین منابع تولید ترکیبات آلی فرار در محیط های بسته محسوب می شود. بسیاری از تولیدکنندگان ادعا می کنند که رنگ آن ها حاوی ترکیبات آلی فرار نیست اما نتایج تحقیقات ثابت کرده است که برخی از ترکیبات آلی فرار همچون فرمالدهید می توانند به عنوان محصول جانبی حین رنگ آمیزی یا پس از آن ایجاد شوند.
خطرات ناشی از تنفس این گازهای شیمیایی می تواند منجر به علایم خفیفی همچون سردرد، تنگی نفس و یا واکنش های شدیدتر نظیر سرطان ها شود. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی سالانه ۴/۳ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل بیماری های مربوط ناشی از استفاده نامناسب از سوخت های جامد برای پخت و پز دچار مرگ زودرس می شوند.
ذرات معلق
ذرات معلق به دلیل کوچک بودن و وزن بسیار کم می توانند به راحتی در هوا منتقل و جابه جا شوند. این ذرات به صورت کلی در سه دسته بسیار ریز، ریز و درشت دسته بندی می شوند و عموما از گرد و خاک ها، فعالیت های ساختمانی، احتراق و برخی واکنش های شیمیایی نشات می گیرند. منبع اصلی ذرات معلق بسیار ریز (کوچک تر از ۲.۵ میکرون) یا PM 2.5 در منازل ناشی از ورود این ذرات از هوای شهری به داخل خانه ها است. باتوجه به درب ها و پنجره های امروزی که همگی عایق هستند و عموما ساختمان ها به تهویه مناسب مجهز نیستند این ذرات معلق بسیار ریز در هوای منازل به تله می افتند.
به طور کلی می توان اظهار داشت که فرش‌ها، حیوانات خانگی، اجاق گاز، آفت کش‌ها، سیگار، رنگ ها و بسیاری موارد دیگر از منابع تولید کننده آلودگی در منازل محسوب می‌شوند. با اینحال باتوجه به شرایط اقلیمی، سبک ساختمان سازی و سبک زندگی افراد این آلاینده ها در هر خانه ایی می تواند متفاوت از خانه ی دیگری باشد. چیزی که مسلم است آن است که امروزه خانه ها نیز به مراتب حادتر از فضای شهری آلوده هستند و باید به فکر چاره و راهکاری برای تصفیه و پالایش آن ها بود.
